Nog steeds weet de overheid niet hoe zij belastingtechnisch en arbeidsrechtelijk moet omgaan met zzp’ers. Om deze reden komt Hans Baaij met een idee, namelijk een beslisboom. Met dit algoritme kan bepaald worden in hoeverre sprake is van zelfstandigheid bij een opdrachtnemer, meldt Hans Beuvel op Follow The Money.
Hans Baaij is afgestudeerd als fiscaal jurist op de juridische positie van zzp’ers. Toen hij afstudeerde stond de vraag wanneer iemand echt een zelfstandige was, net als heden, centraal. Wanneer was sprake van een schijnconstructie? Veel zelfstandigen werden ingehuurd, terwijl zij eigenlijk in loondienst hoorden te zijn.
Verandering in wet-en regelgeving?
Er is sindsdien weinig veranderd qua wet- en regelgeving. De onzekerheid en zzp’ers zijn daarentegen wel toegenomen. De Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) uit 2005 gaf niet het gewenste resultaat. Deze wet moest makkelijk kunnen herleiden of iemand werkelijk zelfstandige was. Er werd een formulier ontwikkeld met enkele vragen om hierachter te komen. Echter werd veel misbruik gemaakt van deze wet.
Optreden tegen schijnzelfstandigheid
In 2016 kwam in plaats hiervan de wet Deregulering Arbeidsrelaties. Deze moest meer duidelijkheid geven en tegen schijnzelfstandigheid optreden. Er werd een standaardovereenkomst voor zzp’ers en hun opdrachtgevers opgesteld, alleen stonden hier te veel onbegrijpelijke teksten in. Veel van de ingediende overeenkomsten werden afgekeurd en zzp’ers konden moeilijker aan opdrachten komen. Hierdoor besloot staatssecretaris Wiebes eind 2016 de wet DBA niet meer te controleren. De wet bracht niet de duidelijkheid die hij moest brengen.
‘Een zo diverse groep als zzp’ers met al hun verschillende arbeidsrelaties, valt niet te vangen in een wet, formulier of handboek.’ – Hans Beuvel
Een belangrijk onderdeel van het bepalen of iemand zelfstandig is of niet, is de gezagsverhouding. Alleen is hier ook geen duidelijke definitie van. In Handboek Loonheffingen staan een aantal criteria met betrekking tot de gezagsverhouding, alleen is het alsnog niet voor iedere zzp’er duidelijk hoe de gezagsverhouding in elkaar zit.
Oude aanpak
Een tweede reden voor het falen van de overheid op het zzp-dossier is volgens Hans Beuvel de oude aanpak van het maken van wetten. De grote en diverse groep zzp’ers kun je niet allemaal in één wet vangen. Daarom stelde Hans Beuvel in zijn afstudeerscriptie in 1994 al een beslisboom voor om de zelfstandigheid te bepalen van een opdrachtnemer.
De beslisboom
De beslisboom is een algoritme. Dit algoritme bestaat uit verschillende opeenvolgende stappen. Hans Beuvel noemt als voorbeeld om eerst naar de beroepsgroep van de zelfstandige te kijken. Dit bepaalt welke vragen belangrijk zijn en met welke weging. Is er ten tweede sprake van een reguliere arbeidsovereenkomst? Of niet? In hoeverre kan het ondernemerschap vastgesteld worden? Er zijn nog veel meer variabelen waar het van kan afhangen. Bij misbruik kan het algoritme snel worden aangepast om de gaten in de wet te dichten. Volgens Hans Beuvel is dit dus de oplossing voor het zzp-vraagstuk.
Nieuwe zzp-wet
Op dit moment is het kabinet bezig met een nieuwe zzp-wet die op 1 januari 2021 in werking dient te gaan. Er zijn al enkele voorstellen over de inhoud van deze wet bekend, zoals het minimumtarief en de zelfstandigenverklaring. Tot 9 december 2019 is het mogelijk om op de internetconsultatie te reageren over deze onderwerpen.